Trĩ ngoại – Nguyên nhân, triệu chứng và cách chữa theo từng cấp độ

Trĩ ngoại là bệnh xuất hiện ở ngoài hậu môn, có thể dễ dàng nhận biết bằng mắt thường qua các dấu hiệu đặc trưng. Tuy nhiên, do chủ quan với sức khỏe mà nhiều người không biết hoặc coi thường bệnh lý này. Khi để trĩ nặng sẽ gây đau đớn khổ sở cho người bệnh mà việc điều trị cũng phức tạp hơn ở giai đoạn sớm rất nhiều.

Bệnh trĩ ngoại là gì?

Trong cấu tạo ống trực tràng – hậu môn, các mạch máu tạo thành các búi tĩnh mạch nằm dưới niêm mạc hậu môn-trực tràng giữ vai trò như một cái nệm đóng kín ống hậu môn. Khi các búi tĩnh mạch này bị áp lực chèn ép, giãn nở quá mức gây ra sự sưng phồng và hình thành nên bệnh trĩ. Bệnh trĩ ngoại được hình thành từ đám rối tĩnh mạch trĩ bên ngoài, bao xung quanh hậu môn (ngay rìa hậu môn), bọc ngoài búi trĩ ngoại là lớp da vùng hậu môn.

Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ ngoại

Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ ngoại chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên có một số yếu tố được coi là nguy cơ tác động làm phát sinh bệnh trĩ như:

– Do giãn nở đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài quá mức. Đây được xem là tác nhân chính từ bên trong làm hình thành các búi trĩ ngoại bên dưới đường lược tại ống trực tràng – hậu môn.

– Do ngồi quá nhiều. Các nghiên cứu cho thấy, ở tư thế nằm, áp lực tĩnh mạch trĩ là 25 cm nước, ở tư thế đứng tăng lên 75 cm nước. Áp lực tăng lên ở tĩnh mạch trĩ làm tăng khả năng mắc bệnh trĩ ngoại.

– Do rối loạn nhu động ruột. Bệnh lị, táo bón, mỗi lần đại tiện phải rặn nhiều… làm tăng áp lực trong lòng ống hậu môn cũng là nguy cơ gia tăng bệnh trĩ ngoại.

– Tăng áp lực trong khoang bụng. Những người mắc bệnh viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, suy tim, mang vác nặng… áp lực trong khoang bụng tăng lên, tăng áp lực tĩnh mạch hậu môn nên bệnh trĩ ngoại dễ xuất hiện.

– Hội chứng ruột kích thích. Bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích thường có nhiều cơn đau quặn bụng và mót đại tiện mỗi ngày dẫn đến phải đi đại tiện và rặn nhiều, làm tăng áp lực lên gây tăng nguy cơ bệnh trĩ ngoại.

– Phụ nữ có thai các tháng cuối, bệnh ung thư trực tràng… khi to có thể chèn ép và cản trở lưu thông máu trong lòng mạch làm cho các đám rối trĩ căng phồng lên tạo thành bệnh trĩ.

☛ Xem chi tiết: Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ

Triệu chứng bệnh trĩ ngoại

Triệu chứng thường gặp nhất của bệnh trĩ ngoại là đi ngoài ra máu tươi, sa búi trĩ, đau rát hậu môn.

Đi ngoài ra máu tươi

Đi ngoài ra máu tươi là triệu chứng sớm nhất và thường gặp nhất của bệnh trĩ ngoại. Lúc đầu máu chảy nhẹ, khó nhận ra, người bị trĩ ngoại tình cờ phát hiện khi nhìn vào giấy vệ sinh hoặc máu dính vào phân.

Về sau ở những cấp độ trĩ ngoại nặng, mỗi khi đi đại tiện máu có thể chảy thành tia hoặc nhỏ giọt. Khi bệnh ở giai đoạn nặng, thì lúc ngồi hay đi lại nhiều cũng chảy máu.

Một số trường hợp bệnh nhân trĩ ngoại thiếu máu nặng do chảy máu dẫn đến da xanh hoặc vàng, chóng mặt khi ngồi xuống đứng lên. Thiếu máu nặng có thể làm bệnh nhân hạn chế gắng sức, nhanh mệt.

Sa búi trĩ ngoại

Sa búi trĩ ngoại là triệu chứng điển hình nhất của bệnh trĩ ngoại nói riêng và bệnh trĩ nói chung. Tuy nhiên, việc phân biệt các cấp độ sa búi trĩ ở bệnh trĩ ngoại không rõ ràng như bệnh trĩ nội do búi trĩ ngoại nằm ở ngay rìa hậu môn.

Người ta thường dựa vào vị trí búi trĩ ngoại và kích thước búi trĩ để xác định mức độ sa búi trĩ ngoại là nhẹ hay nặng.

Đau rát hậu môn

Trĩ ngoại rất dễ gây đau rát, bệnh nhân có thể chỉ hơi đau rát, khó chịu và có cảm giác hơi nóng bỏng vùng hậu môn. Ở giai đoạn đầu, cảm giác này thường thấy sau một đợt ăn nhậu hoặc ăn cay nóng nhiều, sau đó điều chỉnh chế độ ăn uống sinh hoạt sẽ tự khỏi.

Dấu hiệu của bệnh trĩ ngoại ở giai đoạn nặng

Các dấu hiệu của bệnh trĩ ngoại ở giai đoạn nặng (còn gọi là biến chứng trĩ) thường gặp nhất là tắc mạch, nhiễm khuẩn.

Tắc mạch trĩ ngoại

Trường hợp búi trĩ gây biến chứng tắc mạch, tức là trong búi trĩ hình thành cục máu đông. Bệnh nhân sẽ có cảm giác đau hơn rất nhiều so với đau do trĩ đơn thuần, khiến người bệnh không dám ngồi thẳng trên ghế mà chỉ ngồi bằng một bên mông. Nếu tắc mạch lâu ngày có thể cảm nhận được một điểm đau, luôn có cảm giác chói chói, cộm cộm.

Nhiễm khuẩn búi trĩ

Tổn thương do trĩ ngoại dễ gây nhiễm khuẩn, dẫn đến viêm trong ống hậu môn gây cảm giác ngứa ngáy, nóng rát cho người bị trĩ ngoại, khi thăm khám thấy đau, soi thấy phù nề, sưng, có thể loét hậu môn.

Nứt kẽ hậu môn

Nứt kẽ hậu môn bình thường không gây ra triệu chứng gì, nhưng khi đi đại tiện sẽ rất đau. Điều này khiến bệnh nhân sợ đi đại tiện, dần dần gây táo bón và lại làm nặng thêm bệnh.

Các cấp độ của bệnh trĩ ngoại

Bệnh trĩ ngoại về mặt chuyên môn không được chia làm các cấp độ như bệnh trĩ nội. Bệnh trĩ ngoại tạm chia theo mức độ từ nhẹ đến nặng dựa vào các biến chứng của nó. Tuy nhiên, bệnh nhân trĩ ngoại vẫn thường thắc mắc mình mắc bệnh trĩ ngoại độ mấy với các bác sĩ, mặc dù y học không hề có sự phân biệt các cấp độ bệnh trĩ ngoại.

Trong bài viết này, chúng tôi tạm chia bệnh trĩ ngoại theo các cấp độ từ nhẹ đến nặng, tương ứng với các cấp độ bệnh trĩ ngoại từ 1 đến 4 theo cách hiểu thông thường của bệnh nhân, để người bệnh hình dung và dễ hiểu hơn.

Trĩ ngoại cấp độ nhẹ bao gồm các tình trạng:

• Trĩ ngoại độ 1: búi trĩ ngoại phồng lên ở rìa hậu môn, nằm ngay dưới da rìa hậu môn.
• Trĩ ngoại độ 2: trĩ ngoại bắt đầu xuất hiện biến chứng, tiết dịch ẩm ướt và ngứa ngáy.

Trường hợp trĩ ngoại đã có biến chứng ở cấp độ nặng hơn, người bệnh sẽ gặp tình trạng:

• Trĩ ngoại độ 3: trĩ ngoại bị tắc mạch, đau, chảy máu;
• Trĩ ngoại độ 4: búi trĩ ngoại bị viêm nhiễm nặng, gây ngứa rát và đau đớn.

Trĩ ngoại độ 1

Ban đầu, các búi trĩ ngoại chỉ phồng lên ở rìa hậu môn với kích thước nhỏ nên chỉ gây cảm giác hơi cộm cộm dưới hậu môn. Người bệnh khi ngồi có thể bị đau nhẹ hoặc không có cảm giác đau đớn, các sinh hoạt hàng ngày vẫn bình thường không bị ảnh hưởng gì nhiều.

Người bệnh trĩ ngoại đôi khi có thể thấy chảy máu khi đại tiện. Tuy nhiên tình trạng này cũng diễn ra không thường xuyên khiến người bệnh dễ có tâm lý “mặc kệ” để bệnh tự khỏi. Trên thực tế, yếu tố chủ quan này chính là một tác nhân khiến trĩ ngoại có cơ hội phát triển nhanh lên các cấp độ trĩ cao hơn.

Xem thêm: Trĩ độ 1 có cần phẫu thuật?

Trĩ ngoại độ 2

Bắt đầu từ trĩ ngoại cấp độ 2, búi trĩ có xu hướng phát triển phồng lên to hơn khiến rìa hậu môn xuất hiện các “đốm trĩ ngoại” rõ ràng hơn.

Xung quanh rìa hậu môn có cảm giác sưng tấy, khó chịu. Mỗi khi đi đại tiện, bệnh nhân sẽ có cảm giác rất đau rát, việc đại tiện trở nên khó khăn và đau đớn hơn.

Hiện tượng đi ngoài ra máu ở trĩ ngoại cấp độ 2 cũng xuất hiện thường xuyên hơn với lượng máu chảy nhiều hơn mỗi khi người bệnh rặn đại tiện.

Ở trĩ ngoại độ 2, các búi trĩ ngoại bắt đầu tiết dịch ẩm ướt nhiều gây cảm giác ngứa ngáy cho người bệnh. Khi này, nếu bệnh nhân không giữ vùng hậu môn sạch sẽ thì rất dễ dẫn đến viêm nhiễm búi trĩ, viêm nhiễm tại hậu môn.

Trĩ ngoại cấp độ 3

Trĩ ngoại độ 3 là giai đoạn bệnh trĩ bắt đầu “thông báo” sự có mặt của mình bằng một loạt các triệu chứng rõ ràng xuất hiện với tần suất dày như:

+ Các búi trĩ ngoại độ 3 phát triển khá lớn làm tắc hậu môn. Khi đi đại tiện các búi trĩ sẽ cọ xát với phân khiến người bệnh rất đau đớn và nguy cơ nhiễm trùng búi trĩ ngoại tăng cao.

+ Tình trạng đi ngoài ra máu diễn biến phức tạp, mỗi khi người bệnh rặn đại tiện sẽ thấy búi trĩ ngoại chảy máu nhiều, thậm chí phun thành tia khi kích thước búi trĩ độ 3 quá lớn (giai đoạn cuối trĩ cấp độ 3).

+ Búi trĩ tiết dịch nhày dễ gây nhiễm trùng, người bệnh bị cảm giác sưng đau. Có thể xuất hiện tình trạng tắc mạch trĩ ngoại; trĩ ngoại huyết khối… ở giai đoạn này.

Trĩ ngoại cấp độ 4 – trĩ nặng nhất

Cũng giống như trĩ nội, trĩ ngoại độ 4 là giai đoạn nặng nhất của bệnh trĩ ngoại.

Lúc này kích thước búi trĩ ngoại thường đạt “đỉnh” to nhất. Nó có thể gây tắc một phần hoặc toàn bộ ống hậu khiến việc đi đại tiện gặp nhiều khó khăn thậm chí gây ra các biến chứng bệnh trĩ ngoại như: sa nghẹt hậu môn; tắc mạch trĩ; vỡ búi trĩ… gây nguy hiểm cho sức khỏe người bệnh nếu không được xử lý nhanh chóng và kịp thời.

Người bệnh trĩ ngoại độ 4 thường rất sợ đi đại tiện bởi mỗi lần đi đại tiện máu chảy nhiều. Hậu môn và búi trĩ luôn có dịch nhầy ẩm ướt rất khó chịu. Một số trường hợp bệnh nhân trĩ ngoại độ 4 đã phải sử dụng băng vệ sinh để ngăn chảy máu và dịch nhày làm ướt bẩn quần.

☛ Chi tiết: Các cấp độ của bệnh trĩ

Cách chữa bệnh trĩ ngoại theo từng cấp độ

Bệnh trĩ ngoại không gây nguy hiểm cho bệnh nhân nhưng lại gây nhiều vấn đề ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Do đó việc điều trị cũng cần cân nhắc các biện pháp phù hợp với từng giai đoạn, tránh gây ra phiền phức do điều trị lớn hơn vấn đề gây ra bởi bệnh trĩ.

Xu hướng mới trong điều trị hiện nay là các phương pháp điều trị bảo tồn, do trĩ cũng là 1 phần sinh lý của cơ thể, hạn chế tối đa phẫu thuật. Chỉ nên can thiệp điều trị khi các phương pháp điều trị nội khoa không có tác dụng, trĩ đã gây ra ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Bên cạnh việc điều trị triệu chứng, người bệnh trĩ ngoại cần giải quyết trực tiếp từ những nguyên nhân gây ra bệnh để tránh tình trạng tái phát trĩ sau khi điều trị.

Cách chữa bệnh trĩ ngoại cấp độ nhẹ (độ 1 và độ 2)

Bệnh trĩ ngoại độ 1 và độ 2 có rất nhiều phương pháp điều trị khác nhau. Do bệnh còn nhẹ nên thường thời gian điều trị ngắn mà hiệu quả làm giảm các biểu hiện của bệnh trĩ ngoại khá tốt, chi phí ít tốn kém và nhất là không gây đau đớn tổn hại nhiều đến sức khỏe người bệnh.

Hai mức độ trĩ này, việc điều trị nội khoa là chính và cho hiệu quả cao nếu người bệnh tuân thủ phác đồ điều trị và áp dụng tốt các biện pháp hỗ trợ tích cực khác. Việc phát hiện và điều trị sớm bệnh trĩ ngoại luôn được các bác sĩ nhắc nhở và khuyến khích.

Cách chữa bệnh trĩ ngoại bằng kem bôi:

Kem bôi trĩ được bào chế từ các dược liệu thiên nhiên như cúc tần, ngải cứu, lá lốt, lá sung, nghệ đang là xu hướng điều trị mới, rất được nhiều bệnh nhân tin dùng. Kem bôi trĩ tác động trực tiếp vào búi trĩ, giúp bệnh nhân trĩ ngoại phục hồi tổn thương, làm giảm chảy máu, săn se và làm mát búi trĩ, giúp co trĩ hiệu quả.

Bệnh nhân thường cảm thấy hết đau đớn, nóng rát, sưng viêm ở vùng hậu môn sau 3-5 ngày sử dụng; nếu dùng đủ liệu trình từ 3-5 tuýp sẽ thấy được hiệu quả rõ rệt giúp trĩ co dần lên.

Một số loại Gel bôi từ thảo dược của Việt Nam (có chứa Cúc tần, Ngải cứu, Lá Lốt…) cũng có hiệu quả khá tốt trong việc giảm đau rát, chảy máu và làm co búi Trĩ. Thành phần gel được chiết xuất từ thảo dược hoàn toàn tự nhiên, đường dùng tác dụng tại chỗ nên hiệu quả nhanh và an toàn, dùng được cho phụ nữ có thai và cho con bú.

Sản phẩm đầu tiên tại Việt Nam chứa thành phần dược liệu được chiết xuất bằng công nghệ tiên tiến giúp giảm nhanh các triệu chứng đau, rát, đi ngoài ra máu, giúp làm mềm và dịu mát chỉ sau 3-5 ngày. Bạn sẽ thấy hiệu quả rõ rệt sau khi dùng đủ liệu trình (3-5 tuýp tùy trường hợp nặng nhẹ)…

Cách chữa bệnh trĩ ngoại bằng thuốc tân dược:

Bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc điều trị bệnh trĩ ngoại như thuốc làm bền thành mạch, thuốc giảm đau, chống viêm, nhuận tràng, thuốc co mạch, thuốc tạo hàng rào bảo vệ, kháng sinh… Việc sử dụng các loại thuốc này phải tuyệt đối tuân theo chỉ định của bác sĩ, không được tự ý mua và uống theo tư vấn của người không có chuyên môn.

☛ Tìm đọc chi tiết:

• Bệnh trĩ ngoại uống thuốc gì?
• Cách chữa trị bệnh trĩ ngoại

Cách chữa bệnh trĩ ngoại cấp độ 3

Ở bệnh trĩ ngoại độ 3, búi trĩ ngoại có thể gây tắc mạch và chảy máu, đau đớn. Vì vậy bệnh nhân cần nhanh chóng điều trị sớm để tránh phải phẫu thuật cắt trĩ và những biến chứng hậu phẫu có thể xảy ra. Bệnh nhân thường được đưa ra 2 lựa chọn:

• Thứ 1: Người bệnh tiến hành điều trị nội khoa, uống thuốc giảm đau, thoa kem co trĩ, chờ cho đến khi búi trĩ ngoại tự co lại, bác sĩ sẽ cắt mẫu da thừa đi.
• Thứ 2: bác sĩ sẽ rạch rạch búi trĩ ngoại nặn lấy cục huyết khối, sau cầm máu bằng đốt điện hay thoa gel.

Trong một số trường hợp búi trĩ ngoại độ 3 phát triển với mức độ to có thể bác sĩ sẽ cân nhắc các phương pháp xâm lấn điều trị bệnh trĩ ngoại như: tiêm xơ búi trĩ hoặc thắt dây cao su để giảm sự phát triển của trĩ trĩ hoặc thực hiện đốt cháy mô trĩ bằng hình ảnh hồng ngoại, laser hoặc đông máu.

Cách chữa bệnh trĩ ngoại cấp độ nặng (độ 4)

Búi trĩ ngoại độ 4 tiết nhiều dịch, dễ gây viêm nhiễm và ngứa ngáy ngoài hậu môn. Người bệnh có thể gặp các biến chứng như viêm hậu môn, áp xe hậu môn, rò hậu môn. Bởi vậy, trĩ ngoại độ 4 cần được chữa trị nhanh chóng để ngăn ngừa biến chứng trĩ.

Thông thường, bác sĩ chuyên khoa thường tư vấn và chỉ định phẫu thuật cắt trĩ với trĩ ngoại cấp độ 4 nhằm mục đích xử lý nhanh chóng búi trĩ ngoại do ở giai đoạn này kích thước búi trĩ quá to nên các loại thuốc chữa trị bệnh trĩ ngoại không có tác dụng.

Các phương pháp cắt mổ trĩ ngoại thường được áp dụng hiện nay như: cắt trĩ bằng PPH; cắt trĩ bằng sóng cao tần HCPT; cắt trĩ bằng tia Laser; cắt trĩ bằng phương pháp Longo…

Bởi chi tiết các phương pháp cắt trĩ khá nhiều nên cotripro.vn đã tổng hợp lại đầy đủ trong bài viết dưới đây, mời độc giả cùng tham khảo: Cắt trĩ bằng phương pháp nào tốt nhất?

Lưu ý khi chữa trị bệnh trĩ ngoại

Chế độ ăn uống và sinh hoạt giữ vai trò tối quan trọng giúp bệnh nhân trĩ ngoại làm giảm các triệu chứng bệnh trĩ cũng như ngăn ngừa bệnh tái phát. Bởi vậy, bệnh nhân mắc trĩ ngoại nên lưu ý các lối sống tốt dưới đây để tăng cường sức khỏe cũng như giúp hiệu quả chữa trị bệnh tốt hơn:

Chế độ ăn uống: Bệnh nhân cần điều chỉnh chế độ ăn nhiều chất xơ để tránh táo bón. Bổ sung nhiều rau, trái cây trong chế độ ăn, cần ăn đồ ăn dễ tiêu, uống nhiều nước. Đồng thời hạn chế các thức ăn cay, nóng; các chất kích thích như rượu, thuốc lá, trà, cà phê.

Điều chỉnh lối sống: Tránh ngồi quá lâu hoặc đi lại nhiều, tập thể dục đều đặn, chú ý vận động vừa phải, tránh các công việc nặng nhọc. Ngoài ra, cần tập thói quen đi đại tiện đúng giờ giấc.

Ngoài điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống hằng ngày, người bệnh cũng cần chú ý đến các bệnh mắc kèm nếu có để điều trị, nâng cao thể trạng chung.

Bệnh trĩ ngoại có những dấu hiệu và triệu chứng rất đặc trưng, có thể tự nhận biết và phát hiện được, không nên để bệnh tiến triển nặng rồi mới điều trị, vừa gây đau đớn cho bản thân lại mất nhiều tiền của, thời gian để trị bệnh. Do đó, nếu phát hiện ra bệnh trĩ ngoại, bệnh nhân cần áp dụng các biện pháp chữa trị kịp thời để điều trị bệnh ngay từ giai đoạn sớm.

★★ Thông tin liên quan:

• Bệnh viện nào chữa bệnh trĩ tốt nhất?
• Cắt trĩ hết bao nhiêu tiền?