Bệnh trĩ một căn bệnh tế nhị nên không dễ dàng chia sẻ với những người khác, người bệnh thường có tâm lý xấu hổ và e ngại nên thường âm thầm chịu đựng cho đến khi bệnh phát triển nặng hơn, gây nhiều biến chứng nguy hiểm như sa búi trĩ, chảy máu hậu môn thành tia hoặc nhỏ thành giọt, sa nghẹt hậu môn, viêm, lở loét hoại tử,…. Vì thế, việc tìm ra nguyên nhân bệnh trĩ để có phòng tránh và điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng.
Bệnh trĩ là gì ?
Bệnh trĩ (hay còn gọi là “lòi dom” theo dân gian) được tạo thành do các tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị chèn ép quá mức gây dãn các búi tĩnh mạch trĩ.
Trĩ có hai loại là trĩ nội và trĩ ngoại tương ứng với búi tĩnh mạch trĩ trong và búi tĩnh mạch trĩ ngoài. Ống hậu môn – trực tràng được chia làm hai vùng trên và dưới bằng một đường lược. Đường lược được tạo bởi các van hậu môn, giúp ngăn cách các búi tĩnh mạch trong và tĩnh mạch ngoài của ống hậu môn – trực tràng, làm cho chúng không thông nối với nhau.
Trĩ nội là khi các búi tĩnh mạch trĩ bên trên đường lược (phía trong ống hậu môn) phình to, được bao bọc bởi niêm mạc, búi trĩ ban đầu nằm trên đường lược, trong ống hậu môn, về sau phình lớn dần, mô nâng đỡ và dây chằng ở đường lược chùng xuống, búi trĩ sa ra bên ngoài hậu môn.
Trĩ ngoại: Ngược lại, nếu các búi tĩnh mạch trĩ phía dưới đường lược (bên ngoài ống hậu môn) phình to, sẽ tạo thành bệnh trĩ ngoại, búi trĩ được hình thành bên ngoài bao xung quanh hậu môn (ngay rìa hậu môn), bọc ngoài búi trĩ ngoại là da.
Bên cạnh đó, một số thuật ngữ khác dùng khi xuất hiện cả 2 loại trĩ nội và trĩ ngoại ở mức độ khác nhau:
Trĩ hỗn hợp: trĩ nội và trĩ ngoại hợp với nhau khi dây chằng ở đường lược (bình thường ngăn cách trĩ nội và trĩ ngoại, khiến chúng không thông nối với nhau) bị thoái hóa, chùng nhẽo không còn khả năng phân cách trĩ nội và trĩ ngoại tạo thành các búi trĩ hỗn hợp.
Trĩ vòng: thông thường 3 búi trĩ nằm cách biệt nhau ở các vị trí phải trước, phải sau và trái vòng quanh ống hậu môn. Khi trĩ nội và trĩ ngoại hợp với nhau tạo thành các búi trĩ hỗn hợp. Trĩ vòng hình thành khi giữa các búi trĩ hỗn hợp trên xuất hiện thêm các búi trĩ phụ nối chúng với nhau, như vậy tất cả các búi trĩ hợp làm 1 vòng tròn trĩ.
Nguyên nhân hình thành bệnh trĩ
Nguyên nhân hình thành bệnh trĩ hiện vẫn chưa thật rõ ràng, có nhiều giả thuyết về sinh bệnh học bệnh trĩ. Trong đó, được chấp nhận nhiều nhất là hai giả thuyết sau:
Thuyết cơ học
Các đám rối tĩnh mạch nằm ở mặt phẳng sâu của lớp dưới niêm mạc, được giữ tại chỗ bởi các dải sợi cơ có tính đàn hồi, còn gọi là dây chằng treo. Khi có hiện tượng thoái hóa keo thì các dải này chùng nhẽo dần. Khi đã có sự trùng nhẽo của các dải và áp lực trong khoang bụng tăng lên do táo bón kinh niên hay do rối loạn đại tiện thì trĩ di động nhiều, các búi trĩ phồng to lên, tạo thành búi trĩ.
Thuyết huyết học
Trong lớp dưới niêm mạc của phần thấp trực tràng có nhiều khoang mạch. Vách các khoang mạch này chỗ dày, chỗ mỏng, tạo nên tổ chức hang. Ở đây có sự thông nối giữa động mạch và tĩnh mạch. Hiện tượng chảy máu trong bệnh trĩ là do rối loạn tuần hoàn tại chỗ của chính các mạch máu thông nối này chứ không phải do hiện tượng giãn tĩnh mạch.
Hiện nay, nhờ những nghiên cứu về phân bố mạch máu của vùng trực tràng- hậu môn, người ra hiểu rõ hơn về bản chất của bệnh trĩ.
Các búi tĩnh mạch hậu môn có tính chất cương và khả năng phồng xẹp đáp ứng yêu cầu về sinh lý (do mạng mạch máu dưới niêm mạc hậu môn được coi là ngã tư đường của một mạng tuần hoàn rộng lớn, có lưu lượng máu lưu thông lớn). Áp lực tạo ra bởi các búi tĩnh mạch trĩ giúp nó đóng một phần vai trò trong khả năng tự chủ của hậu môn, giống như cái nệm góp phần đóng kín hậu môn. Như vậy, trĩ là cấu trúc bình thường giữ vai trò sinh lý. Ở một số bệnh nhân cắt trĩ có quan sát thấy rối loạn nhẹ tự chủ hậu môn.
Nguyên nhân gây bệnh trĩ
Nguyên nhân gây bệnh trĩ chưa được xác định chính xác. Một nguyên nhân và yếu tố được coi là thuận lợi để bị bệnh trĩ như
– Do yếu tố di truyền, có tính gia đình.
– Do tư thế làm việc đứng quá lâu hoặc ngồi nhiều. Các nghiên cứu cho thấy, ở tư thế nằm, áp lực tĩnh mạch trĩ là 25 cm nước, ở tư thế đứng tăng lên 75 cm nước. Áp lực tăng lên ở tĩnh mạch trĩ làm tăng khả năng mắc bệnh trĩ.
– Do rối loạn nhu động ruột: lị, táo bón, mót rặn, mỗi lần đại tiện phải rặn nhiều tăng áp lực trong lòng ống hậu môn cũng là nguy cơ gia tăng bệnh trĩ.
– Tăng áp lực trong khoang bụng: những người mắc bệnh viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, suy tim… áp lực trong khoang bụng tăng lên, tăng áp lực tĩnh mạch hậu môn nên bệnh trĩ dễ xuất hiện.
– Hội chứng ruột kích thích: bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích thường có nhiều cơn đau quặn bụng và mót đại tiện mỗi ngày dẫn đến phải đi đại tiện và rặn nhiều, làm tăng áp lực lên gây tăng nguy cơ bệnh trĩ.
– Khối u ở khu vực hậu môn trực tràng và tiểu khung làm cản trở lưu thông máu hậu môn trực tràng.
– Thay đổi nội tiết theo chu kỳ gồm trước chu kỳ kinh nguyệt
– Phụ nữ có thai các tháng cuối, ung thư trực tràng…khi to có thể chèn ép và cản trở lưu thông máu trong lòng mạch làm cho các đám rối trĩ căng phồng lên tạo thành bệnh trĩ.
>>Xem : Dấu hiệu bệnh trĩ dễ nhận biết
Việc điều trị bệnh trĩ sẽ vô cùng đơn giản và hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị sớm thì có thể hoàn toàn hết bệnh nhanh chóng. Bên cạnh đó, từ hiểu biết về các nguyên nhân gây bệnh trĩ, người bệnh có thể phòng bệnh tái phát như tránh ngồi nhiều và phải thường xuyên vận động tập luyện thể dục thể thao, uống nhiều nước, không đi vệ sinh quá lâu…để ngăn chặn các yếu tố thuận lợi phát sinh bệnh trĩ.
Theo Cotripro.vn
Gửi câu hỏi cho chuyên gia