11 Nguyên nhân gây bệnh trĩ & cách phòng bệnh trĩ đơn giản!

Bệnh trĩ hay còn gọi là bệnh lòi dom là căn bệnh khá phổ biến, có tỉ lệ mắc bệnh hơn 50% dân số. Các nguyên nhân gây bệnh trĩ có thể chia thành các nguyên nhân bên trong và bên ngoài. Hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh trĩ có thể giúp bạn chữa trị và phòng ngừa bệnh trĩ một cách chính xác và nhanh hơn.

I. Bệnh trĩ là gì?

Bệnh trĩ (tên dân gian thường gọi là bệnh “lòi dom”) được tạo thành do sự giãn nở quá mức các tĩnh mạch trĩ ở vùng hậu môn – trực tràng. Ở mức độ bệnh nặng, chúng gây ra các bất tiện lớn về sinh hoạt, công việc, cuộc sống cho người bệnh.

Trĩ được phân thành 4 loại chính là trĩ nội và trĩ ngoại, trĩ hỗn hợp và trĩ vòng. Tuy nhiên, trĩ nội và trĩ ngoại là 2 dạng bệnh trĩ thường gặp nhất.Cụ thể:

• Bệnh trĩ nội: là bệnh trĩ hình thành bên trong ống trực tràng – hậu môn. Búi trĩ nội phình to và được bao bọc bởi niêm mạc. Ban đầu búi trĩ nội nằm trên đường lược – đường giao giữa hậu môn và ống trực tràng.

Về sau búi trĩ nội phình lớn dần làm các mô nâng đỡ và dây chằng ở đường lược chùng xuống; đồng thời cũng khiến búi trĩ lòi ra bên ngoài hậu môn gây tình trạng sa búi trĩ nội.

• Bệnh trĩ ngoại: thường hình thành ngay sát rìa hậu môn, được bao bọc bởi lớp da dưới rìa hậu môn. Búi trĩ ngoại phình to sẽ khiến các búi trĩ được hình thành bên ngoài bao xung quanh hậu môn (ngay rìa hậu môn), bọc ngoài búi trĩ ngoại là da.

• Trĩ hỗn hợp: là bệnh trĩ hình thành do sự hợp nhất của trĩ nội và trĩ ngoại. Cụ thể, khi dây chằng Park tại đường lược bị thoái hóa không còn khả năng phân chia các tĩnh mạch trĩ trong và trĩ ngoài khiến chúng hợp lại và giãn nở tạo thành các búi trĩ hỗn hợp.
• Trĩ vòng: hình thành do sự liên kết bởi nhiều búi trĩ hỗn hợp. Búi trĩ vòng thường có kích thước lớn, có thể chiếm đa phần chu vi ống hậu môn và rất dễ gây sa nghẹt búi trĩ.

Một số triệu chứng bệnh trĩ điển hình:

• Đi ngoài ra máu tươi
• Sa búi trĩ: là hiện tượng khi người bệnh rặn đại tiện có xuất hiện một “cục thịt hồng” lòi ra ngoài hậu môn theo sau phân.
• Có cảm giác đau, khó chịu ở vùng hậu môn.
• Sưng phù nề hậu môn và xuất hiện các dịch nhầy khiến vùng hậu môn.

Các biểu hiện bệnh trĩ kéo dài khiến người bệnh có cảm giác đau nhức, ẩm ướt khó chịu ở vùng hậu môn, gây một số bệnh như thiếu máu, suy nhược cơ thể, mệt mỏi, hay ốm… Nó làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, công việc cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh.

II. Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ

Trước khi đi tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh trĩ, cotripro.vn xin nêu thêm một số khái niệm để bạn đọc hiểu hơn về các thuật ngữ liên quan tới bệnh trĩ:

• Đường lược: là đường ngăn cách (hay còn gọi là đường nối) giữa ống trực tràng và hậu môn.
• Dây chằng Parks: là dây chằng nằm giữa đám rối tĩnh mạch trĩ trong và đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài. Nó có nhiệm vụ nâng đỡ các đám rối tĩnh mạch trĩ trong đồng thời ngăn cách không để các đám rối tĩnh trĩ trong – trĩ ngoài thông nối với nhau.

Các nguyên nhân gây ra bệnh trĩ thường gặp thường chia thành 2 dạng là:

• Nguyên nhân gây trĩ từ bên trong: chủ yếu do sự giãn nở quá mức của các đám rỗi tĩnh mạch trĩ
• Nguyên nhân mắc trĩ do bên ngoài: với nhiều yếu tố tác động.

2.1 Sự giãn nở tĩnh mạch trĩ – Nguyên nhân gây trĩ từ bên trong

Nhiều nhận định cho rằng nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong là do các đám rối tĩnh mạch trĩ bị thoái hóa, trùng nhão và giãn nở, lâu dần tạo thành các búi trĩ nằm ở trên hoặc dưới đường lược. Cụ thể:

• + Nguyên nhân gây bệnh trĩ nội: là do sự giãn nở và trùng nhão của các đám rối tĩnh mạch trĩ trong, thường xảy ra ở phía trên đường lược nên người bệnh không nhìn thấy búi trĩ nội ở giai đoạn trĩ nội độ 1.
• + Nguyên nhân gây bệnh trĩ ngoại: là do sự giãn nở và trùng nhão của các đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài, thường xảy ra ở phía dưới đường lược, búi trĩ ngoại thường ở rìa hậu môn, có thể nhìn bằng mắt thường ngay từ trĩ cấp độ nhẹ.
• + Nguyên nhân gây bệnh trĩ hỗn hợp: là do sự giãn nở của cả đám rối tĩnh mạch trĩ trong và đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài. Sự trùng nhão của cả 2 đám rối tĩnh mạch trĩ khiến dây chằng Parks bị thoái hóa không chịu được trọng lực, từ đây các đám rối trĩ nối liền với nhau và tạo ra búi trĩ hỗn hợp.
• + Nguyên nhân gây bệnh trĩ vòng: Nhiều búi trĩ hỗn hợp dồn nén lại sẽ tại ra búi trĩ vòng. Vậy nên, có thể nói bệnh trĩ vòng là loại bệnh trĩ nguy hiểm nhất, các triệu chứng bệnh nặng nề và dễ gây biến chứng nhất.

Bên cạnh các nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong thì nhiều yếu tố tác động từ bên ngoài cũng được xem là những “nhân tố mở đường” cho bệnh trĩ hình thành và phát triển. Cụ thể:

2.2 Do thói quen ăn ít rau xanh và chất xơ

Người bệnh không thường xuyên ăn rau xanh và chất xơ, các loại hoa quả tươi; hoặc mất cân bằng giữa việc ăn rau xanh với protein hàng ngày khiến hệ tiêu hóa hoạt động không ổn định, cơ thể bị nóng trong, táo bóng lâu ngày làm phát sinh gây ra các triệu chứng bệnh trĩ .

Bên cạnh đó, sở thích ăn các đồ ăn cay nóng, món ăn chứa nhiều gia vị cay nóng, thường xuyên uống rượu, bia, cafe, nước ngọt có gas… cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ.

2.3 Uống nhiều bia, rượu là nguyên nhân bị bệnh trĩ

Bia, rượu, thuốc lá, đồ uống có cồn… không chỉ là các thực phẩm không có lợi cho sức khỏe con người mà nó còn có thể là nguyên nhân gây trĩ từ bên ngoài.

Khi uống nhiều bia, rượu cơ thể bạn dễ bị mất nước, nóng trong, khiến hệ tiêu hóa bị rối loạn hoạt động, làm phát sinh táo bón, người bệnh phải rặn mạnh đại tiện do phân bị khô cứng… lâu dần tác động làm hình thành bệnh trĩ.

2.4 Nguyên nhân mắc trĩ do táo bón mãn tính

Táo bón được xem là yếu tố bên ngoài hàng đầu làm phát sinh ra bệnh trĩ. Một số tư liệu thống kê cho thấy có khoảng hơn 70% những người mắc trĩ từng bị táo bón lâu ngày, đi đại tiện khó khăn và không thích ăn nhiều chất xơ, rau xanh, hoa quả tươi.

Nhiều bệnh nhân trong số đó còn cho biết: táo bón khiến tình trạng bệnh trĩ của họ phát triển nhanh hơn, lúc đi đại tiện khó khăn hơn, lượng máu chảy khi đi đại tiện trầm trọng hơn.

2.5 Do đặc thù công việc ngồi nhiều thời gian dài

Nếu môi trường làm việc của bạn phải ngồi liên tục quá lâu trong thời gian dài thì hãy cẩn thận bởi bạn đang có nguy cơ mắc trĩ cao hơn những người khác.

Nhiều nghiên cứu cho thấy, ở tư thế nằm hoặc thường xuyên di chuyển thì các áp lực lên tĩnh mạch trĩ đo được là 25cm nước; nhưng ở tư thế ngồi áp lực lên tĩnh mạch trĩ đo được tăng lên 75cm nước, có nghĩa là cao gấp gần 3 lần so với khi di chuyển.

Điều này cho thấy sự đè nén lên các tĩnh mạch trĩ khi ngồi cao hơn bình thường. Và lâu dần nó khiến những người có công việc đặc thù phải ngồi liên tục nhiều giờ đồng hồ trong thời gian dài có tỉ lệ mắc trĩ cao hơn người thường xuyên vận động khi làm việc.

||Xem thêm: Người bị trĩ có nên nằm nhiều không? Tư thế nằm phù hợp

2.6 Mắc trĩ do mang thai và sinh nở ở phụ nữ

Mang thai và sinh nở là nguyên nhân gây bệnh trĩ nhiều nhất ở phụ nữ.

Khi phụ nữ mang thai, trọng lượng bào thai và túi ối to dần và đè nén tạo áp lực xuống vùng chậu, vùng trực tràng của các mẹ bầu. Tình trạng này kéo dài khiến các đám rối tĩnh mạch trĩ giãn nở, lâu dần làm phụ nữ mang bầu bị trĩ (xảy ra nhiều nhất ở 3 tháng thai kỳ cuối).

Bên cạnh đó, phải rặn mạnh trong quá trình sinh em bé cũng là một nguyên nhân gây ra bệnh trĩ hoặc khiến mức độ bệnh trĩ nặng nề hơn ở phụ nữ sau sinh.

2.7 Tăng áp lực trong khoang bụng

Những người mắc các bệnh: viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, suy tim… có áp lực trong khoang bụng cao hơn người bình thường. Điều này cũng tác động làm tăng áp lực lên tĩnh mạch trĩ (đặc biệt là tĩnh mạch trĩ ngoài) và lòng ống hậu môn khiến người bệnh dễ bị bệnh trĩ ngoại.

Do các khối u ở khu vực hậu môn – trực tràng hoặc vùng tiểu khung => làm cản trở sự lưu thông máu hậu môn trực tràng, gây áp lực lớn hơn trên khu vực này.

2.8 Do rối loạn nhu động ruột

Rối loạn nhu động ruột khiến quá trình vận chuyển và tiêu hóa thức ăn, quá trình lắng đọng chất thải (phân) và đẩy chất thải ra khỏi cơ thể bị rối loạn. Nó là một nguyên nhân gây các chứng chướng bụng, khó tiêu, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón mãn tính… làm rối loạn tiêu hóa. Và điều này cũng góp phần tác động không tốt đến các tĩnh mạch trĩ, làm tăng nguy cơ mắc bệnh trĩ cho người bệnh.

2.9 Hội chứng ruột kích thích

Bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích thường có nhiều cơn đau quặn bụng và mót đại tiện thường xuyên hơn, phải rặn đại tiện nhiều hơn. Điều này làm tăng nguy cơ giãn nở tĩnh mạch trĩ cũng như tác động làm gây ra bệnh trĩ.

2.10 Nguyên nhân gây bệnh trĩ khác

Một số yếu tố tác động khác có thể là nguyên nhân gây bệnh trĩ như:

• Do thói quen không tập trung đi đại tiện như: đọc báo, đọc sách, xem điện thoại, Ipad… khi đi đại tiện.
• Rặn đại tiện quá mạnh.
• Bị tiêu chảy mãn tính.
• …

2.11 Nguyên nhân gây bệnh trĩ theo các thuyết

Nguyên nhân gây bệnh trĩ theo các thuyết vẫn chưa thật rõ ràng, có nhiều giả thuyết về sinh bệnh học bệnh trĩ. Trong đó, được chấp nhận nhiều nhất là hai giả thuyết cơ học và huyết học:

 – Thuyết cơ học

Các đám rối tĩnh mạch nằm ở mặt phẳng sâu của lớp dưới niêm mạc, được giữ tại chỗ bởi các dải sợi cơ có tính đàn hồi, còn gọi là dây chằng Parks.

Khi dây chằng Parks bị thoái hóa kết hợp với áp lực trong khoang bụng tăng lên (do táo bón kinh niên hay do rối loạn đại tiện) làm phát sinh các búi trĩ. Theo thời gian chúng phồng to và lòi ra ngoài làm hình thành bệnh trĩ.

 – Thuyết huyết học

Trong lớp dưới niêm mạc của phần thấp trực tràng có nhiều khoang mạch. Vách các khoang mạch này có chỗ dày chỗ mỏng làm tạo nên tổ chức hang. Ở đây có sự thông nối giữa động mạch và tĩnh mạch. Hiện tượng đi cầu ra máu tươi ở bệnh trĩ là do sự rối loạn tuần hoàn tại chỗ của động mạch và tĩnh mạch trong các tổ chức hang chứ không phải do hiện tượng giãn tĩnh mạch.

Tuy nhiên, thuyết huyết học này chưa rõ ràng và vẫn đang được nghiên cứu sâu rộng hơn để có kết luận chính xác.

• 15 Cây Thuốc Nam Chữa Bệnh Trĩ Hiệu Quả an toàn dân gian
• #18 cách chữa bệnh trĩ bằng phương pháp dân gian đơn giản

☛ Chi tiết: Bị trĩ uống thuốc tây có hết không?

Việc điều trị bệnh trĩ tại nhà sẽ vô cùng đơn giản và hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể khỏi nhanh chóng. Bên cạnh đó, từ hiểu biết về các nguyên nhân gây bệnh trĩ, người bệnh có thể phòng bệnh tái phát như tránh ngồi nhiều và phải thường xuyên vận động tập luyện thể dục thể thao, uống nhiều nước, không đi vệ sinh quá lâu…để ngăn chặn các yếu tố thuận lợi phát sinh bệnh trĩ.

Qua bài viết này chắc hẳn bạn đã nắm được một số nguyên nhân bị trĩ thường gặp hiện nay. Nhìn chung, bệnh trĩ thường hình thành do thói quen sinh hoạt kém khoa học của chúng ta. Nếu bạn duy trì một trong số những thói quen trên sẽ chủ động bảo vệ sức khỏe của bản thân.