Nguyên nhân nào gây ra bệnh trĩ?

Các nguyên nhân gây bệnh trĩ có thể kể đến là nguyên nhân gây bệnh trĩ từ trong – do sự giãn nở và trùng nhão của các đám rối tĩnh mạch trĩ và nguyên nhân gây bệnh trĩ ngoài – do các thói quen người bệnh, tác động bên ngoài môi trường như: thói quen ăn ít chất xơ, uống nhiều bia rượu; ngồi làm việc quá lâu…

Bệnh trĩ là gì ?

Bệnh trĩ (hay còn gọi là bệnh “lòi dom” theo dân gian) được tạo thành do các tĩnh mạch ở vùng hậu môn – trực tràng bị chèn ép quá mức gây giãn nở các búi tĩnh mạch trĩ.

Trĩ có 4 loại là trĩ nội và trĩ ngoại, trĩ hỗn hợp và trĩ vòng. Tuy nhiên, trĩ nội và trĩ ngoại là 2 dạng bệnh trĩ thường gặp nhất.Cụ thể:

Trĩ nội: là bệnh trĩ hình thành bên trong ống trực tràng – hậu môn. Búi trĩ nội phình to và được bao bọc bởi niêm mạc. Ban đầu búi trĩ nội nằm trên đường lược, trong ống hậu môn, về sau phình lớn dần, mô nâng đỡ và dây chằng ở đường lược chùng xuống, búi trĩ sa ra bên ngoài hậu môn.

Trĩ ngoại: thường hình thành ngay sát rìa hậu môn, được bao bọc bởi lớp da dưới rìa hậu môn. Búi trĩ ngoại phình to sẽ khiến các búi trĩ được hình thành bên ngoài bao xung quanh hậu môn (ngay rìa hậu môn), bọc ngoài búi trĩ ngoại là da.

Trĩ hỗn hợp: là bệnh trĩ hình thành do sự hợp nhất của trĩ nội và trĩ ngoại. Cụ thể, khi dây chằng Park tại đường lược bị thoái hóa không còn khả năng phân chia các tĩnh mạch trĩ trong và trĩ ngoài khiến chúng hợp lại và giãn nở tạo thành các búi trĩ hỗn hợp.

Trĩ vòng: hình thành do sự liên kết bởi nhiều búi trĩ hỗn hợp. Búi trĩ vòng thường có kích thước lớn, có thể chiếm đa phần chu vi ống hậu môn và rất dễ gây sa nghẹt búi trĩ.

Nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong

Trước khi đi tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong, người bệnh nên biết thêm một số khái niệm:

• Ống hậu môn và trực tràng được ngăn cách nhau bởi một đường có tên là đường lược.
• Dây chằng Park là một dây chằng nằm giữa đám rối tĩnh mạch trĩ trong và đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài. Nó có nhiệm vụ nâng đỡ các đám rối tĩnh mạch trĩ đồng thời ngăn cách không để các đám rối tĩnh trĩ thông nối với nhau.

Nhiều nghiên cứu cho rằng nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong là do các đám rối tĩnh mạch trĩ bị thoái hóa, trùng nhão, giãn nở, dần tạo thành búi trĩ. Cụ thể:

Nguyên nhân gây bệnh trĩ nội: là do sự giãn nở và trùng nhão của các đám rối tĩnh mạch trĩ trong, thường xảy ra ở phía trên đường lược (gần ống trực tràng).

Nguyên nhân gây bệnh trĩ ngoại: là do sự giãn nở và trùng nhão của các đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài, thường xảy ra ở phía dưới đường lược (búi trĩ ngoại thường ở rìa hậu môn).

Nguyên nhân gây bệnh trĩ hỗn hợp: là do sự giãn nở của cả đám rối tĩnh mạch trĩ trong và đám rối tĩnh mạch trĩ ngoài. Sự trùng nhão của cả 2 đám rối tĩnh mạch trĩ khiến dây chằng Park không thể chịu được trọng lực, từ đó gây thoái hóa mất khả năng ngăn cách các đám rối trĩ => Chúng nối liền với nhau và dần hình thành búi trĩ hỗn hợp.

Nguyên nhân gây bệnh trĩ vòng: Nhiều búi trĩ hỗn hợp dồn nén lại sẽ tại ra búi trĩ vòng. Vậy nên, có thể nói bệnh trĩ vòng là loại bệnh trĩ nguy hiểm nhất, các triệu chứng bệnh nặng nề và dễ gây biến chứng nhất.

Nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên ngoài

Bên cạnh các nguyên nhân gây bệnh trĩ từ bên trong thì nhiều yếu tố tác động từ bên ngoài cũng được xem là những “nhân tố mở đường” cho bệnh trĩ hình thành và phát triển. Cụ thể:

Do thói quen ăn uống ít chất xơ: Người bệnh không thường xuyên ăn rau xanh và chất xơ, các loại hoa quả tươi; hoặc mất cân bằng giữa việc bổ sung lượng rau xanh và protein hàng ngày khiến cơ thể bị chứng táo bón – một nguyên nhân hàng đầu làm phát sinh và khiến các triệu chứng bệnh trĩ nặng hơn.

Do môi trường làm việc ngồi liên tục nhiều giờ trong thời gian dài. Nhiều nghiên cứu cho thấy, ở tư thế nằm áp lực các tĩnh mạch trĩ là 25cm nước; nhưng tư thế ngồi lại tăng lên 75cm nước. Sự đè nén lên các tĩnh mạch trĩ cao hơn ở tư thế ngồi khiến những người bệnh hay ngồi làm việc trong thời gian dài có tỉ lệ mắc trĩ cao hơn người hay vận động trong khi làm việc.

Do rối loạn nhu động ruột: người bệnh gặp các vấn đề như: táo bón, thời gian đại tiện lâu, khó đại tiện… cũng làm tăng nguy cơ gây bệnh trĩ do phải rặn đại tiện trong thời gian dài với lực mạnh sẽ làm tăng áp lực trong lòng ống hậu môn và đám rối tĩnh mạch trĩ (đặc biệt là tĩnh mạch trĩ ngoài).

Hội chứng ruột kích thích: bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích thường có nhiều cơn đau quặn bụng và mót đại tiện thường xuyên, dẫn đến phải đi đại tiện và rặn nhiều, từ đó làm tăng nguy cơ giãn nở tĩnh mạch trĩ.

Do tăng áp lực trong khoang bụng: những người mắc bệnh viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, suy tim… có áp lực trong khoang bụng cao hơn người bình thường. Điều này cũng tác động làm tăng áp lực tĩnh mạch hậu môn và làm hình thành bệnh trĩ.

Do các khối u ở khu vực hậu môn – trực tràng hoặc vùng tiểu khung => làm cản trở sự lưu thông máu hậu môn trực tràng, gây áp lực lớn hơn trên khu vực này.

Phụ nữ mang thai. Đây có thể coi là nguyên nhân chính gây bệnh trĩ ở phụ nữ. Trọng lượng bào thai và túi ối to dần theo từng ngày và đè nén lên vùng xương chậu, trực tràng của các mẹ bầu. Lâu dần làm gây bệnh trĩ khi mang thai (đặc biệt là ở 3 tháng cuối). Bên cạnh đó, sự rặn mạnh trong quá trình sinh em bé cũng là một nguyên nhân chính gây ra trĩ hoặc khiến tình trạng mắc trĩ nặng nề hơn ở phụ nữ.

Do yếu tố di truyền, có tính gia đình.

Do thói quen không tập trung đại tiện, thường làm nhiều việc trong khi rặn đại tiện như: đọc báo, đọc sách, xem điện thoại, Ipad…

Do thói quen sử dụng các loại đồ uống có cồn, chất kích thích không có lợi  như: rượu, bia, thuốc lá…

Nguyên nhân gây bệnh trĩ theo các thuyết

Nguyên nhân gây bệnh trĩ theo các thuyết vẫn chưa thật rõ ràng, có nhiều giả thuyết về sinh bệnh học bệnh trĩ. Trong đó, được chấp nhận nhiều nhất là hai giả thuyết cơ học và huyết học:

Thuyết cơ học

Các đám rối tĩnh mạch nằm ở mặt phẳng sâu của lớp dưới niêm mạc, được giữ tại chỗ bởi các dải sợi cơ có tính đàn hồi, còn gọi là dây chằng treo. Khi có hiện tượng thoái hóa keo thì các dải này chùng nhẽo dần. Khi đã có sự trùng nhẽo của các dải và áp lực trong khoang bụng tăng lên do táo bón kinh niên hay do rối loạn đại tiện thì trĩ di động nhiều, các búi trĩ phồng to lên, tạo thành búi trĩ.

Thuyết huyết học

Trong lớp dưới niêm mạc của phần thấp trực tràng có nhiều khoang mạch. Vách các khoang mạch này chỗ dày, chỗ mỏng, tạo nên tổ chức hang. Ở đây có sự thông nối giữa động mạch và tĩnh mạch. Hiện tượng chảy máu trong bệnh trĩ là do rối loạn tuần hoàn tại chỗ của chính các mạch máu thông nối này chứ không phải do hiện tượng giãn tĩnh mạch.

Hiện nay, nhờ những nghiên cứu về phân bố mạch máu của vùng trực tràng- hậu môn, người ra hiểu rõ hơn về bản chất của bệnh trĩ.

Các búi tĩnh mạch hậu môn có tính chất cương và khả năng phồng xẹp đáp ứng yêu cầu về sinh lý (do mạng mạch máu dưới niêm mạc hậu môn được coi là ngã tư đường của một mạng tuần hoàn rộng lớn, có lưu lượng máu lưu thông lớn). Áp lực tạo ra bởi các búi tĩnh mạch trĩ giúp nó đóng một phần vai trò trong khả năng tự chủ của hậu môn, giống như cái nệm góp phần đóng kín hậu môn. Như vậy, trĩ là cấu trúc bình thường giữ vai trò sinh lý. Ở một số bệnh nhân cắt trĩ có quan sát thấy rối loạn nhẹ tự chủ hậu môn.

Điều trị bệnh trĩ bằng cách nào để hiệu quả nhanh?

Để việc điều trị bệnh trĩ mang lại hiệu quả nhanh thì người bệnh cần đảm bảo đủ hai yếu tố:

• Chữa trị kịp thời không để bệnh có thời gian phát triển mạnh đến giai đoạn nặng rồi mới chữa trị.
• Lựa chọn phương pháp chữa trị bệnh trĩ phù hợp với từng mức độ bệnh hiện tại.

Một số phương pháp chữa trị bệnh trĩ phổ biến hiện nay như:

Chữa bệnh trĩ bằng phương pháp dân gian

Đây là cách dùng các loại cây lá dân gian chữa trị bệnh trĩ như: cây rau diếp cá; lá bỏng, sung quả; cây rau muống; cây rau sam; đậu đen, đậu đỏ…

Phương pháp này thường phù hợp với người bệnh ở giai đoạn mới hình thành, các triệu chứng bệnh trĩ không quá nặng và cũng không biểu hiện thường xuyên. Tuy nhiên, cách chữa bệnh trĩ bằng dân gian ít có hiệu quả với các cấp độ bệnh trĩ nặng hoạt chất kháng sinh trong cây lá dân gian không đủ mạnh để điều trị bệnh trĩ độ nặng.

☛ Chi tiết: Cách chữa bệnh trĩ dân gian

Cây thuốc Nam chữa bệnh trĩ

Cũng là cách dùng cây lá chữa trị bệnh trĩ. Nhưng dùng cây thuốc Nam chữa bệnh trĩ được áp dụng bằng các nguyên liệu chính là các vị thuốc Nam (mọc tại Việt Nam) như: lá trầu không, rau diếp cá, cây cỏ mực; lá vông; lá ngái; lá cúc tần; lá ngải cứu; cây lược vàng; nghệ tươi, lá thầu dầu tía…

Phương pháp dùng thuốc Nam chữa bệnh trĩ cũng là phương pháp phù hợp với người mắc bệnh trĩ độ nhẹ tại nhà. Tuy nhiên, để đạt hiệu quả điều trị và an toàn thì người bệnh nên làm theo hướng dẫn sử dụng, không nên lạm dụng quá liều.

☛ Tìm hiểu thêm: Những cây thuốc Nam chữa bệnh trĩ hiệu quả

Trường hợp bệnh không cải thiện (hoặc cải thiện ít) do trĩ ở cấp độ nặng (trĩ độ 3, độ 4) thì người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương pháp chữa trị phù hợp hơn.

Dùng thuốc Tây y chữa bệnh trĩ

Chữa bệnh trĩ bằng thuốc Tây y là cách làm nhiều người lụa chọn bởi dễ sử dụng, ít mất thời gian điều chế, và có hiệu quả làm giảm các triệu chứng nhanh. Tuy nhiên bên cạnh đó việc dùng thuốc Tây chữa bệnh trĩ cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ tùy theo từng loại kháng sinh, sự hoạt động của từng loại kháng sinh.

Một số loại thuốc có tác dụng điều trị bệnh trĩ như:

Thuốc uống làm tăng sức bền tĩnh mạch: Daflavon 500mg.

Thuốc nhuận tràng giúp đại tiện dễ dàng hơn: Thuốc Forlax, Thuốc Sorbitol, Thuốc Duphalac…

Kem bôi tại chỗ: kem Kẽm Oxyd 10%; kem bôi Xylocaine Jelly 2%.

Lưu ý: Người bệnh không tự ý mua thuốc về chữa trĩ. Cần xin đơn thuốc và chỉ định từ bác sĩ điều trị trước khi sử dụng.

Tham khảo TPCN hỗ trợ điều trị bệnh trĩ dạng gel bôi và viên uống Cotripro

Phẫu thuật cắt trĩ

Phẫu thuật cắt trĩ là phương pháp điều trị bệnh trĩ phù hợp với người bệnh mắc bệnh trĩ cấp độ 4 – giai đoạn bệnh trĩ nặng nhất và dễ xảy ra biến chứng, yêu cầu cần điều trị nhanh các triệu chứng bệnh. Đây được xem là phương pháp chữa trị bệnh trĩ cuối cùng khi các phương pháp điều trị khác không còn tác dụng hoặc chỉ không đảm bảo đủ tiến độ điều trị.

Một số phương pháp phẫu thuật cắt trĩ phổ biến hiện nay:

• Cắt trĩ bằng phương pháp PPH
• Phương pháp phẫu thuật cắt trĩ bằng sóng cao tần HCPT
• Phẫu thuật cắt trĩ bằng phương pháp Longo
• Phẫu thuật cắt trĩ bằng tia Laser
• Cắt trĩ bằng phương pháp siêu âm Doppler – THD (khâu triệt mạch trĩ)
• Phương pháp cắt trĩ Milligan Morgan

Xem thêm: Các phương pháp phẫu thuật cắt trĩ – thông tin chi tiết

Việc điều trị bệnh trĩ sẽ vô cùng đơn giản và hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị sớm thì có thể hoàn toàn hết bệnh nhanh chóng. Bên cạnh đó, từ hiểu biết về các nguyên nhân gây bệnh trĩ, người bệnh có thể phòng bệnh tái phát như tránh ngồi nhiều và phải thường xuyên vận động tập luyện thể dục thể thao, uống nhiều nước, không đi vệ sinh quá lâu…để ngăn chặn các yếu tố thuận lợi phát sinh bệnh trĩ.

Theo Cotripro.vn